Փետրվարի 20-ին Հանրային հեռուստաընկերության հաղորդավար Պետրոս Ղազարյանի հաղորդման հյուրն էր Նիկոլ Փաշինյանը: Հարցազրույցը բավականին հագեցած էր և իր մեջ ընդգրկում էր Սահմանադրական դատարանի շուրջ ստեղծված իրադարաձությունները, ԼՂ հիմնախնդիրը, Արցախում անցկացվելիք համապետական ընտրությունները, ինչպես նաև «տնտեսական հեղափոխութունը»: Ստորև կանդրադառնանք հարցազրույցի ընթացքում Սահմանադրական դատարանի և Արցախի մասով Նիկոլ Փաշինյանի խնդրահարույց պնդումներին:
Վարչապետ Փաշինյանն իր հիմնավորումները Սահմանադրական փոփոխությունների և ԼՂ հիմնախնդրի մասով կառուցել է հետևալ թեզերի հիման վրա.
- «Սահմանադրությունը լեգիտիմ չէ, ժողովուրդը պետք է լեգիտիմացնի այն»։
- «Մեզ համար կարևոր է իշխանությունների տարանջատման, հակակշիռների և զսպումների սկզբունքը»։
- «Դատավորներին հրահանգներ չեն իջեցվում»։
- «Հանրությունը շարունակում է դատարանի կայացրած որոշումների պատասխանատվությունը դնել կառավարության վրա»։
- «Հնարավոր չէ կոնֆլիկտը լուծել մեկ կամ երկու գործողությամբ. բանակցային գործընթացում անհրաժեշտ են միկրոհեղափոխություններ, ապա` մինիհեղափոխություններ, ապա` ճեղքում»
«Սահմանադրությունը լեգիտիմ չէ, ժողովուրդը պետք է լեգիտիմացնի այն»
Նիկոլ Փաշինյանի ամենաակնհայտ սուտը դրսևորվում է այս պնդման մեջ: Փաստացի, վարչապետը ընդունում է, որ Սահմանադրության մեջ ամեն ինչ նորմալ է, և միակ թերությունը Սահմանադրական դատարանի դատավորների մասով ամրագրված անցումային 213-րդ հոդվածն է, ըստ որի` Սահմանադրական դատարանի դատավորները կարող են պաշտոնավարել մինչև 2037 թվականը, որն ի դեպ ինքնանպատակ չէ, ունի իր հստակ օրենսդրական հիմնավորումը և բխում է դատական օրենսգրքով նախատեսված դատավորների անկախության և անփոփոխության երաշխիքներից (տե՛ս՝ Դատական օրենսգրքի 11-րդ գլուխը):
Սակայն դեռևս ընդդիմադիր Նիկոլ Փաշինյանն իր ելույթներում պարբերաբար կրկնում էր, որ ՀՀ 2015թ. փոփոխություններով Սահմանադրությունը ամբողջովին «կարվել է Սերժ Սարգսյանի հագով»՝ պնդելով, որ այդ Սահմանադրությամբ Հայաստանում հաստատվում է «սուպերվարչապետական համակարգ», այսինքն՝ վարչապետին տրվում են լիազորությունների լայն սահմաններ:
Այս առչությամբ Նիկոլ Փաշինյանը բացի ստելուց նաև ակնհայտ մանիպուլյացիա է անում՝ պնդելով, որ «օրինական լիազորություններով հնարավոր չէ սուպերվարչապետական լինել»: Այսինքն՝ ըստ Փաշինյանի՝ ներկայիս Սահմանադրությունը ընդդիմադիր պատգամավոր Փաշինյանի պարագայում չարիք է, որը վարչապետին տալիս է անհամաչափ լայն լիազորություններ, իսկ արդեն վարչապետ Փաշինյանի համար Սահմանադրության միայն այն դրույթն է վատը, որը խանգարում է իրեն «տիրանալ» իշխանության կարևորագույն լիազորություններով օժտված ՍԴ-ին, իսկ մնացածը նորմալ է, քանի որ իշխանավորները գործում են օրինական, և դա նույնիսկ «ավելի մեծ հնարավորություն է ընձեռում ժողովրդի իշխանությանը իրագործելու ժողովրդի կամքը»:
«Մեզ համար կարևոր է իշխանությունների տարանջատման, հակակշիռների և զսպումների սկզբունքը»
«Դատավորներին հրահանգներ չեն իջեցվում»
Երկրորդ և երրորդ պնդումները խիստ փոխկապակցված են. երկուսն էլ վերաբերում են իշխանությունների տարանջատման, զսպումների և հակակշիռների սկզբունքներին, այդ իսկ պատճառով դրանք կդիտարկենք մեկ հարթության մեջ:
Վերը նշված պնդումները նույնպես «երկար կյանք չունեն»։ Կան բազմաթիվ օրինակներ, որոնցով ապացուցվում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը ստում է՝ ասելով, որ իրենց քաղաքական թիմի համար իշխանությունների տարանջատումը, նրանց միջև գործող զսպումների և հակակշիռների մեխանիզմները անքննելի սկզբունքներ են:
Առաջին ցայտուն օրինակը 2019թ. մայիսի 9-ի Նիկոլ Փաշինյանի՝ Երևան քաղաքի բոլոր դատարանների մուտքերն ու ելքերը շրջափակելու կոչն էր ուղված ՀՀ քաղաքացիներին, որի հետևանքով դատավորների նկատմամբ տեղի ունեցած բազմաթիվ ճնշումների արդյունքում գրանցվեցին անգամ բռնության դեպքեր: Բնականաբար, այդ բոլոր առիթներով դատախազությունը և այլ իրավասու մարմինները քրեական գործերի հարուցումը մերժելու մասին որոշումներ կայացրեցին:
Երկրորդ օրինակը բոլորին քաջ հայտնի գաղտնալսված հեռախոսազրույցն է նախկին ԱԱԾ տնօրեն Արթուր Վանեցյանի, ՀՔԾ պետ Սասուն Խաչատրյանի, ինչպես նաև վարչապետ Փաշինյանի մասնակցությամբ, որի ընթացքում լսվում է, թե նախկին ԱԱԾ պետը ինչպես է «զեկուցում» Փաշինյանին Ռոբերտ Քոչարյանի և այլոց գործերով դատավորներին՝ իր կողմից հնչեցրած հրահանգների մասին:
Բնականաբար, սրանք միակ դեպքերը չեն երկրի գործադիր իշխանության ղեկավարի՝ Փաշինյանի կողմից դատական իշխանության վրա ճշում գործադրելու և դրանով իսկ իշխանության ճյուղերի հավասարակշռությունը խախտելու:
Նիկոլ Փաշինյանը 2019թ.-ի հունիսի 5-ին հայտարարել է. «Էսօր Հայաստանում դատավոր կա, որ վարչապետի ասածը կարող է չանի՞», իսկ նույն թվականի սեպտեմբերի 16-ին հայտարարել է. «կան պատերի տակ վնգստացող դատավորներ, կարծում եմ՝ ակնհայտ է»: Բնականաբար այս արտահայտություններն ուղղված են այն դատավորների հասցեին, որոնք չեն նույնացրել իրենց որոշումները վարչապետի կարծիքների հետ և որոշումներ կայացնելիս առաջնորդվել են ՀՀ օրենսդրությամբ՝ հիմնվելով բացառապես սեփական խղճի և համոզմունքների վրա:
«Հանրությունը շարունակում է դատարանի կայացրած որոշումների պատասխանատվությունը դնել կառավարության վրա»
Խոսելով այն մասին, որ ժողովուրդը շարունակում է դատարանների կայացրած որոշումների պատասխանատվությունը դնել կառավարության վրա` վարչապետ Փաշինյանը կրկին մանիպուլացնում է, քանի որ մի դեպքում հայտարարում է, որ չկա մի դատավոր, որ իր ասածը չանի, հետո հանրությունը տեսնում է, որ դրանք լոկ խոսքեր չեն, և իսկապես Փաշինյանը անուղղակի կերպով հրահանգներ է իջեցնում դատավորներին, հետո բողոքում, որ ժողովուրդը դատավորների կայացրած որոշումների պատասխանատվությունը կառավարության վրա է դնում և դրանում մեղադրում դատավորներին: Իսկ մյուս կողմից փաստացի ստացվում է այնպես, որ վարչապետի կողմից «նախկին իշխանությունների շահերին ծառայող» հռչակված դատավորների որոշումների համար ժողովուրդը մեղադրում է իրենց՝ կառավարությանը: Եթե այդպես է, ուրեմն ՍԴ դատավորներին սահմանադրական փոփոխությունների միջոցով փոխելուց հետո պետք է այդ զգացումը ժողովրդի մոտ էլ ավելի ամրապնդվի, քանի որ եթե ներկայիս ՍԴ դատավորները այս կամ այլ կերպով ասոցացվում են նախկին իշխանություների հետ, ապա նոր ՍԴ կազմը պետք է լիովին համահունչ լինի կառավարությանը, ինչպես, օրինակ, պարբերաբար քաղաքական հայտարարություններով հանդես եկող Վահե Գրիգորյանը։
«Հնարավոր չէ կոնֆլիկտը լուծել մեկ կամ երկու գործողությամբ. բանակցային գործընթացում անհրաժեշտ են միկրոհեղափոխություններ, ապա` մինիհեղափոխություններ, ապա` ճեղքում»
Խոսելով ԼՂ հիմնախնդրի մասին` Փաշինյանը ներկայացրել է Մյունխենյան սկզբունքները, որոնց մասին նա շարադրել էր իր ֆեյսբուքյան էջում Մյունխենում Ալիևի հետ կայացած հանդիպումից հետո: Այս առնչությամբ համապարփակ վերլուծություն ենք ներկայացրել AntiFake.am-ի մեկ այլ հոդվածում:
Հեղինակ՝ Վլադիմիր Մկրտչյան