Ինչպես ավարտվեց ժողովրդավարությունը, կամ Մերի Փոփինս, ցտեսություն
Արթուր Խաչիկյանը գրել է. «Ինչպես ավարտվեց ժողովրդավարությունը, կամ Մերի Փոփինս, ցտեսություն:
17-18-րդ դարերի անգլիական Լուսավորության մեծ մտածողները՝ Ջոն Լոքը, Ջոն Սթյուարտ Միլլը, Թոմաս Փեյնը, և նրանց ֆրանսիացի գործընկերները՝ Ժան Ժակ Ռուսոյից մինչև Վոլտեր և Մոնտեսքյո, կանգնած էին մարդկության գիտակցության մեջ պատմական հեղափոխության սկզբնավորման շարքում, որը շարունակվում է մինչ օրս։ Նրանք հայտարարեցին, որ իդեալական հասարակությունը պետք է հիմնված լինի ազատության, մարդու իրավունքների, ազատ շուկայի, ժողովրդավարության, օրենքի գերակայության, խոսքի ազատության և հասարակական կարծիքի վրա։
Մեր ժամանակների պատմությունը անսիրելի անակնկալ պատրաստեց այդ մեծ մտածողներին։ Պարզվեց, որ ազատ շուկան արագ կզավթեն խոշոր մենաշնորհները, և դասական կապիտալիզմի շուկայական ուժերը կթմրեցվեն, ինչպես նաև Ադամ Սմիթի «անտեսանելի ձեռքը»։ Որ հարուստները ավելի ու ավելի հարուստ կդառնան, միջին դասը կվերանա, իսկ աղքատները ավելի ու ավելի աղքատ կլինեն։ Որ ընտրովի իշխանության մարմինները կարտացոլեն ոչ թե ընտրողների շահերը, այլ խոշոր կորպորացիաների լոբբիստների շահերը, ովքեր կկգնեն կառավարության անդամներին։ Որ ժողովրդավարությունը կվերածվի հարուստների իշխանությանը։»
Ժողովրդավարության հիմքը համարվում էր խոսքի ազատությունը և ազատ մամուլը՝ չորրորդ իշխանությունը։ Սակայն շատ արագ խոշոր կորպորացիաները և կառավարությունները ազատ մամուլը իրենց գրպանն են դրել և այն դարձրել քարոզչության հնազանդ գործիք։ 60-ականների ազատ մամուլը և դասական, լուրջ լրագրությունը, որին հաջողվեց կանգնեցնել Վիետնամի պատերազմը, պարտության մատնվեցին, և նրանց փոխարինեցին հազարավոր բլոգերներ և ինֆլուենսերներ, որոնք վճարված են «բաց հասարակության» հիմնադրամների կողմից և սկսեցին հազարավոր ալիքներից ու սոցիալական էջերից ասել այն, ինչի համար իրենց վճարում են։
Սոցցանցերի և փողի միջոցով հանրային կարծիքի զանգվածային մանիպուլյացիան հանգեցրեց նոր երևույթի՝ տեղեկատվական կոլոնիալիզմին, ինֆիլտրացիային։ Ունենալով դոլարների և եվրոների մեծ քանակություն, հեշտ է գրավել ցանկացած երկիր և նրա բնակչության հետ անել այն ամենը, ինչ ուզում ես։ Համոզել նրանց դավաճանել իրենց ինքներին, ուրախանալ սեփական արատավորմանը, հաճույքով դառնալ գերի, դավաճանել իրենց սեփական երեխաների արյանը, հրաժարվել իրենց մշակույթից, պատմությունից և նույնիսկ արժանապատվությունից։ Պետք է միայն այդ երկիր բերել շատ դոլարներ և եվրո, և գտնել մարդիկ, ովքեր պատրաստ են փողի դիմաց ամեն ինչ վաճառել և ասել այն, ինչ պետք է իրենց տերերին։
Զանգվածային քարոզչությունը, մանիպուլյացիան, սոցցանցերն ու մեծ փողը եկան փոխարինելու ազատ մամուլին և ժողովրդավարությանը։ Փողը փոխարինեց և՛ խոսքի ազատությանը, և՛ մարդու իրավունքներին, և՛ ժողովրդավարությանը, և՛ անկախ մամուլին։ Մեծ փողը կառավարում է աշխարհը, իշխանության է բերում ամբողջ կառավարություններ, սանձազերծում պատերազմներ և դրանցից շահույթ ստանում, աջակցում բռնապետներին, լվանում ուղեղներ և մանիպուլյացնում միլիոնավոր մարդկանց գիտակցությունը։
Ժողովրդավարությունն ու ազատ մամուլը մահացան։ Իսկ Լուսավորության փիլիսոփաներին կարդալը բայց արժե։ Սա շատ գեղեցիկ, լավատես, արժանավայել տեսություն է, որից հոգին թեթևանում է, ուզում ես բարձրացրած գլխով քայլել։ Մինչև որ արևմտյան հետախուզական ծառայությունները չփակեն սոցիալական էջերը՝ Ժան Ժակ Ռուսոյի հայրենակիցները, մինչև քո երկիրը չգրավեն և չոչնչացնեն, քո ժողովրդին չզոմբավորեն և չստիպեն դավաճանել ինքներին իրենց, չփակեն աչքերը ահաբեկչության, զանգվածային ձերբակալությունների և ծեծի վրա, և իշխանության չբերեն ամոթալի, ձախողված դիկտատոր։ Եվ այս ամենը՝ ժողովրդավարության և խոսքի ազատության անունով, ժպիտով և կոստյումիկներով, ինչպես ասում էր մի հայտնի քաղաքական գործիչ։
Գուդ-բայ ընկեր Ջոն Լոք։ Մենք միշտ կսիրենք ձեզ և կհավատանք ձեր բարձր իդեալներին՝ ազատությանը, մարդու իրավունքներին և ժողովրդավարությանը։ Նույնիսկ նստած բանտախցերում, ուր մեզ գցել են ձեր ազդեցության գործակալները։ Ինչպես ասում էր մեծ Թոմաս Ջեֆերսոնը. «Տվեք ինձ ձեր հոգնած, աղքատ, խիտ զանգվածները, որոնք տենչում են շնչել ազատության օդը»։
Շնչեք, ընկերներ, շնչեք։
Աղբյուր՝ AntiFake.am